Dijital Sanat ve NFT
Popüler sanat nereye gidiyor?
Günümüzde Dijital sanat, sayısal sanat, kinetik sanat vb. isimlendirilen ve sanatçının dışavurumunda bilgisayarı kullanmasıyla oluşturulan eserlere denilmektedir.
Konuyu biraz daha açarsak; Dijital sanat eseri, dijital olarak kaydedilmiş bir görsel/resim/video verisinin teknik bir ortam yoluyla insan tarafından görülür/duyulur/hissedilir hale getirilmesidir.
Dijital sanat eseri, dijital olarak kaydedilmiş bir resim verisi, bir hiper-metin (hypertext), bir veritabanı veya bir program olabilir. Geleneksel sanat eserinin aksine, insan tarafından algılanan biçimiyle sanat objesi aynı şey değildir. Temel biçim, teknik bir ortam yoluyla insan tarafından görülür/duyulur/hissedilir hale getirilir. Bu “yeniden sunum”un biçimi sanat eseriyle değil, onu insana ileten teknik ortamla bağlantılıdır. Bu bakımdan dijital sanat ile gösteri sanatları arasında bir benzerlik vardır; bir tiyatro oyunu için yazılan senaryo ile salonda oynanan oyun arasındaki farklılığa benzer bir durum örnek olarak gösterilebilir.
Yeni çağ sanatı olan dijital sanat ayrıca YENİ MEDYA sanatı olarak da adlandırılmakta. Dijital tekniklerin sağladığı imkânların çeşitliliği, sanatçılara bunları araç, ortam veya konu olarak kullanabilme seçimi yaratmıştır. Dijital sanata temelde bu seçimler doğrultusunda bakabiliriz:
Herşeyin dijitalleştiği günümüzde fiziksel olmayan bir dışavurum nesnesi olarak üretilen eserler hem sanatçıya hem de izleyiciye farklı bir boyut sunmuştur. Burda sanatçı eser üretiminde bilgisayarı alışılmışın dışında kullanılarak bir dışavurum aracı olarak kullanır.
Analogtan dijitale geçtiğimiz 1990 lı yıllardaki dijital devrim sonrası sayıları artan ilk dijital saanatçılar sanat çevreleri tarafından fazla kabul görmeselerde. Dokuz Eylül üniversitesinde Yüksek Lisans eğitimi aldığım 2002 ve sonrası yıllarda Grafik tasarım bölümü Prof Yüksel Uslay’ın yaptığı dijital eserlerle tanışmış oldum. ve bende ilk kişisel sergimi Selçuk Müzesi Hikmet Gürçay santa galerisinde Photoshop programında resimlediğim 20 dijital eserden oluşan bir koleksiyon ile sergilemiştim. Şimdi o döneme baktığımda çok aykırı bir iş yaparak deneysel eserler ürettik diyebilirim.
O dönemde gerçekten diğer sanatçı ve sanat eğitimi verenler bilgisayarda ürettiğimiz için hiç yorulmadan ve düşünmeden ortaya koyduğumuz eserleri, sadece bilgisayar efektlerini kullanarak rastlantısal birşeyler bulduğumuzu düşünerek, ne kadar da kolay bir üretim tekniği üstelik istediğin kadar baskı alıp satabildiğin bir şey bu eser olamaz gözüyle bakıyorlardı.
Oysa bilgisayar ve program bir araçtı, üstelik özgün baskı da nasılsa dijital sanattada eserler bsakı sayısın agöre numaralandırılabiliyor. ve her eserin kaç adet basaıldıysaa alt bölümüne yazılarak biricik ve özgün olması sağlanaabiliyor. Bu bağlamda dijital eser de biricik olabilir diye düşünüyorduk.
Ancak o dönemde eserin çoğaltılabilir bir mecrada yayınlanması bizler için risk oluşturuyordu. Ancak zaman mührü dediğimiz uygulamalarla esere zaman mührü eklenerek telif hakları korunabiliyordu. 2020 li yıllaara geldiğimizde ise işler biraaz değişti. Dijital sanat aartık neredeyse tüm müzelerde ve sanat çevreleri tarafından ayakta alkışlanan bir sanat nesnesi.
Dijital eser üretirken hangi dijital teknolojileri kullanıyoruz;
Dijital eseri faraklı yöntemlerle elde edebiliyirouz; bu yine çizim, fotoğraf, video gibi görsel bir öğe olabilir;
- Fotoğraf manipülasyonu, Adobe Photoshop ile rötuş,
- Video Montaj Adobe after Effects ve Premier video efektler,
- Ses manipülasyonu, DJ dijital miksaj teknikleri Adobe Audition
- Dijital baskı, yazıcı, plotter, vb ile yapılan üretimler,
- Dijital Çizimler için Wacom Grafik tablet
Dijital teknolojilerin ortam olarak kullanılması
Dijital eserin üretilmesinden sunumuna kadar dijital teknolojileri kullanırken neler yapıyoruz?
- Yerleştirme (Enstalasyon)
- Dijital Performans
- Film, video ve animasyon
- Internet ve ağ sanatı
- Yazılım sanatı (‘Software art’)
- Sanal gerçeklik (‘virtual reality’) ve genişletilmiş gerçeklik (‘augmented reality’)
- Kinetik Sanat
Özellikle Dijital eserlerinde kinetik öğeler katan Sanatçı Refik Anadol öncü bir türk sanatçı olarak örnek verebilirim.
NFT Eser Nedir?
Hem finans hem de sanat dünyasında popüler hale gelen NFT, ‘Non-Fungible Token’in kısaltması. NFT, dijital ürünlerin sahipliğini kanıtlayabilen benzersiz bir tanımlayıcı olarak biliniyor. Dijital sanat eserlerini ve diğer koleksiyonları, blok zincirinde ticareti kolay doğrulanabilir varlıklara dönüştürüyor.
NFT’lerin gelişine kadar dijital sanat, Monet veya Picasso’nun bir başyapıtının sahip olduğu değere sahip değildi. Bunun nedeni, dijitalin bir düğmeye tıklanarak kolayca çoğaltılabilmesi ve orijinali ayırt etmeyi neredeyse imkansız hale getirmesi.
Sacha Jafri, yazılımın bunu nasıl mümkün kıldığını açıklıyor. “Bir sanat eserini tarayan bir yazılım var. Taklit edilemez. Kesinlikle imkansız. Boş bir kağıt parçası ile başka bir boş kağıdı tararsanız, bunlar farklıdır, çünkü bu yazılım, arasındaki farkı tanıyor.”
Yazımı beğendiyseniz alkış kısmına basıp bana destek olabilirsiniz. 50 kez alkış yapabileceğinizi biliyor muydunuz?
— — — — — —
Takipte Kalın.
instagram: https://www.instagram.com/ozgemardi/?...
videmy: http://www.videmy.com
Youtube kanalım: https://www.youtube.com/c/OzgeMardi
